Czy powinniśmy się obawiać niedoboru IgA?

Selektywny niedobór IgA to najczęściej występujący pierwotny niedobór odporności. U większości osób nie daje żadnych objawów, co bardzo utrudnia diagnostykę. Niepokojące mogą być przedłużające się i często nawracające zakażenia górnych dróg oddechowych, które powinny skłonić do wizyty u lekarza. Co jeszcze warto wiedzieć o niedoborze IgA?

Czym jest niedobór IgA?

Selektywny niedobór IgA to najczęstszy niedobór odporności o charakterze wrodzonym. Zazwyczaj przebiega bezobjawowo, dlatego w tym kontekście dużą rolę odgrywa diagnostyka. Selektywny niedobór IgA jest diagnozowany w 12% wszystkich niedoborów przeciwciał, co oznacza, że jest on jednym z częstszych niedoborów.¹

Immunoglobuliny klasy IgA mają za zadanie chronić organizm poprzez zwalczenie drobnoustrojów chorobotwórczych na powierzchniach błon śluzowych, znajdujących się w zatokach, nosie, gardle, oczach, układzie oddechowym, a także przewodzie pokarmowym i narządach płciowych. U dzieci z selektywnym niedoborem IgA często wystarczająca jest opieka lekarza pediatry, poprzedzona konsultacją z immunologiem. Objawy niedoboru immunoglobulin klasy IgA najczęściej wiążą się z się zakażeniami dróg oddechowych. Zazwyczaj mają charakter wirusowy, rzadziej bakteryjny.¹

Mogą również pojawiać się nawracające zakażenia błon śluzowych, uszu, gardła, nosa, a także zapalenie oskrzeli i płuc. Konsekwencją tych ostatnich może być rozstrzenie oskrzeli. Niedobór przeciwciał klasy IgA może przedłużać czas trwania zakażeń rotawirusami.

Jakie są przyczyny niedoboru IgA i jak je diagnozować?

Selektywny niedobór IgA ma podłoże genetyczne. Może być dziedziczony, albo wynikać z nowych mutacji. Dokładna przyczyna nie została jednak całkiem wyjaśniona. Prawdopodobnie niedobór IgA wynika z defektu dojrzewania limfocytów B. Częściowy izolowany niedobór IgA w niektórych przypadkach może samoistnie ustępować, w szczególności u dzieci.²

Selektywny niedobór IgA często występuje z niektórymi chorobami autoimmunologicznymi, jak celiakia lub choroby alergiczne. Zwiększają one również ryzyko rozwoju u dzieci innych schorzeń, w szczególności cukrzycy typu I, nieswoistego zapalenia jelit, niedokrwistości lub młodzieńczego idiopatycznego zapalenia stawów.

Diagnostyka selektywnego niedoboru IgA jest utrudniona ze względu na to, że wielu Pacjentów nie ma żadnych objawów, a jeśli już się one pojawią, to nie są bardzo nasilone. Niepokojące mogą się okazać przedłużające się infekcje, choroby autoimmunologiczne, alergie, a także przewlekła biegunka. U niektórych Pacjentów może się pojawić kilka z tych objawów, co może wskazywać na selektywny niedobór IgA.^1,2

Potwierdzeniem tej diagnozy jest wywiad medyczny i wykonanie badań. Podstawą jest oznaczenie stężenia immunoglobulin IgA, a także pozostałych, czyli IgM i IgG oraz wykonanie morfologii krwi z rozmazem. Interpretacja wyników powinna odbywać się przez lekarza, ponieważ nie jest to łatwe i kluczowe jest wzięcie pod uwagę wielu czynników. Ponadto stężenie immunoglobulin może się zmieniać w zależności od wieku Pacjenta, płci, jego trybu życia i stanu zdrowia.

Jak niedobór IgA wpływa na układ odpornościowy?

Immunoglobuliny IgA są ważnym elementem układu odpornościowego. Są kluczowe dla organizmu w walce z patogenami i utrzymaniu w nim homeostazy. Przeciwciała tej klasy produkowane są nieustannie, jednak zwiększenie ich produkcji może nastąpić w momencie kontaktu organizmu z chorobotwórczymi drobnoustrojami. Ich zadaniem jest ochrona organizmu przed szkodami, jakie wywołują chorobotwórcze mikroorganizmy. Selektywny niedobór IgA sprawia, że możliwości obronne są niższe, przez to o wiele szybciej pojawiają się infekcje czy zakażenia, a ich czas jest dłuższy niż w przypadku zdrowych osób.¹

Selektywne niedobory IgA wpływają na obniżenie odporności. W badaniach mogą także pojawić się niedobory również w innych klasach, które mogą wiązać się z rozwojem chorób, takich jak toczeń, celiakia czy zakażenia układu pokarmowego.

Metody leczenia i porady dla osób z niedoborem IgA

Podstawowe leczenie w selektywnym niedoborze IgA polega na zwalczaniu zakażeń. Czasem konieczne jest podawanie antybiotyku przez dłuższy czas. W przypadku nawracających zakażeń dróg oddechowych mogą dodatkowo występować choroby alergiczne. W leczeniu ich wykorzystywane są zazwyczaj glikokortykosteroidy donosowe.³

Selektywny niedobór IgA, któremu towarzyszą ciężkie objawy ze strony układu oddechowego, jest powodem do rozszerzenia diagnostyki w kierunku współistniejących niedoborów odporności. W przypadku ich potwierdzenia, leczenie może opierać się na terapii preparatami immunoglobulin, w zależności od rodzaju niedoboru odporności.

Pacjenci z selektywnym niedoborem IgA powinni stosować działania profilaktyczne, które często wiążą się ze zmianą trybu życia. Ważna jest rezygnacja z palenia papierosów, ponieważ dym papierosowy zawiera szereg substancji, które obciążają płuca. Istotne jest także regularne wykonywanie RTG klatki piersiowej, spirometrii i innych badań, które pozwolą wcześnie wykryć ewentualne nieprawidłowości. Kluczową rolę ma jakość powietrza, dlatego warto o to zadbać. Przydatne jest stosowanie masek antysmogowych, oczyszczaczy powietrza i regularne wietrzenie pomieszczeń.³

Duże znaczenie ma dieta. Powinna być bogata w przeciwutleniacze, kwasy omega oraz szereg witamin i składników mineralnych. Spożywanie zdrowych, sezonowych produktów wspiera odporność organizmu, która jest ważna przy selektywnym niedoborze IgA. Prawidłowe odżywianie warto uzupełnić o suplementację i uzupełnienie niedoborów witamin i składników mineralnych, w szczególności utrzymanie prawidłowego stężenia witaminy D, która jest niezwykle ważna dla organizmu.

Materiał powstał z inicjatywy Takeda. Informacje te są dostępne dla opinii publicznej, wyłącznie dla celów informacyjnych. Nie stanowią konsultacji medycznej, celem uzyskania porady należy skontaktować się z lekarzem.